کد آیسیک چیست؟ همه چیز در مورد کد ISIC

کدگذاری به‌ عنوان روش ساده و دقیق برای تعیین هویت کالا، قطعات یدکی، مدارک و اموال سازمان‌ها، سال‌هاست که در سطح شرکت‌ها و زنجیره‌های‌تأمین مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. با کمک سیستم های کدینگ جریان اطلاعات به ویژه جریان اطلاعات محصول و موجودی‌ها تسهیل شده و تمام واحدها به‌ویژه در شرکت‌های بزرگ برداشت یکسان و ثابتی را از هر کد دارند که صحت اطلاعات برنامه‌ریزی را تأمین می‌کند. در این مقاله میخواهیم در مورد کد آیسیک (ISIC) صجبت کرده و در مورد آن توضیحاتی را برای شما ارائه کنیم. 

پس با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

کد آیسیک چیست؟

کد آیسیک یک کد ده رقمی است که در ایران توسط وزارت صنعت معدن و تجارت به کالاها اختصاص می یابد. این کد به منظور دسته بندی دقیق کالاها تعیین می شود. به عنوان مثال اگر شخصی قصد فعالیت در زمینه فولاد را داشته باشد، باید توجه کند که انواع مختلفی از فولاد بر اساس آلیاژ و نوع کاربرد وجود دارد. وقتی شخص یک کد آیسیک را در نظر می گیرد دقیقا مشخص می کند که در کدام شاخه و کدام محصول قصد فعالیت دارد.

تاریخچه کد آیسیک

پس از جنگ جهانی دوم و ایجاد آرامش بر فضای اقتصادی دنیا به تدریج کشورها به سمت شکوفایی اقتصادی رفته و در نتیجه اقتصاد دنیا در حال بزرگ تر شدن بود. این موضوع باعث ایجاد نیاز به یک زبان مشترک در بین کشورها برای فعالیت های اقتصادی شد به صورتی که کشورها نیاز داشتند تا برداشت ثابتی از اطلاعات یک محصول و شاخه های مربوط به آن داشته باشند. 

در سال 1948 سازمان ملل اقدام به دسته بندی فعالیت های اقتصادی مختلف و به تبع آن دسته بندی محصولات ایجاد شده کرد و از تمام کشورهای عضو خواست تا این سیستم را در فعالیت های اقتصادی خود لحاظ کنند.

این دسته بندی به نام آیسیک ISIC به معنی سیستم بین المللی طبقه بندی استاندارد صنایع است که به مرور در طی سال ها اصلاحاتی بر روی آن انجام شده و امروزه در تمامی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد.

ساختار کد آیسیک

در این تقسیم بندی محصولات از بالاترین سطح به پایین ترین سطح تقسیم بندی می شوند. سطح اول و دوم طبقه بندی با دو و چهار رقم مطابق استاندارد بین المللی و پس از آن بسته به نیاز تا حداکثر 6 سطح طبقه بندی تعریف شده است. کدهای ایجاد شده در خارج از سیستم بین المللی همگی ده رقمی هستند که رقم پنجم کد آیسیک ارایه شده نماینده شماره سطح طبقه بندی است. آخرین سطح طبقه بندی نیز محصول یا خدمت نهایی را مشخص می کند.

کدگذاری در ایران

اولین سابقه استفاده از آیسیک در ایران مربوط به پیش از انقلاب است. در سال 1345 نشریه طبقه بندی کالاهای صنعتی ایران توسط دفتر آمار وزارت اقتصاد منتـشر شـد. در ایـن نـشریه طبقـه بنـدی کالاهـا بر مبنای  ISICپایه گذاری شده بود و کالاهای صنعتی در طبقات مختلف حداکثر با کد شش رقمی نشان داده میشد.

کدهای درنظر گرفته شده چهار رقم اول آن بر اساس سیستم کدگذاری آیسیک است، این کد یکتا بوده و دارای 1 رقم است و رقم پنجم هر سریال کد نشانگر سطح طبقه بندی عنوان مربوطه است.                                                                  

در ایران ساختار درخت محصولات و خدمات استفاده می شود که در آن هر محصول با مواد اولیه و محصولاتی که در تولید آن نقش دارند به صورت زنجیره تامین آن محصول نمایش داده می شود برای هر محصول رویه ای وجود دارد تا سطح قبل و بعد از آن به صورت زنجیره تامین مرتبط با سایر محصولات در درخت تعیین شود. نتیجه آن قابلیت تعیین تمامی مراحل ساخت یک محصول از مواد اولیه تا نحصول نهایی به صورت گام به گام است.

ارتباط CPC و آیسیک

طبقه بندی آیسیک بر اساس نوع فعالیت اقتصادی است نه طبقه بندی رشته فعالیت ها یا کالا ها و خدمات، از طرفی چون انطباق یک به یک بین محصولات و فعالیت ها امکانپذیر نیست آیسیک را نباید برای اندازه گیری آمار محصول در هـیچ سـطح تفـصیلی به کار برد. بدین منظور یک طبقه بندی جداگانه یعنی طبقه بندی محوری محصولات (CPC) ایجاد شده است.

تفاوت ISIC با سایر طبقه بندی ها

• ISIC تمایزی بین تولید رسمی و غیر رسمی قائل نمیشود.
• ISIC از نظر نوع مالکیت، نوع سازمان حقوقی یا نحوه عملیات، هیچگونه تفاوتی قائل نمیشود.

معیار های مورد استفاده در دسته بندی آیسیک

معیارهای به کار رفته در تعیین بخش ها و گروه های طبقه بندی آیسیک (رده های دو و سه رقمی) به طور عمده به فعالیت های واحد های تولید کننده و درجه تشابه آن ها در ساختار واحدها بستگی دارد اما بطور کلی جنبه های اصلی فعالیت های مورد نظر عبارتند از:

•  ویژگی کالاها و خدمات تولید شده
• موارد استفاده ای که کالاها و خدمات برای آن به کار میروند
• نهاده ها، فرایند و فناوری تولید

معیار های مربوط به طبقات آیسیک

در طبقه بندی آیسیک (رده های چهار رقمی) معیارهایی در نظر گرفته می شود تا اطمینان حاصل شود که گروه هایی که در هریک از این طبقات قرار می گیرند از نظر نوع فعالیت به یکدیگر شباهت دارند. این طبقه بندی به نحوی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود دو شرط زیر تامین خواهد شد.

• تولید رده کالاها و خدماتی که صفت مشخصه یک طبقه معین است، قسمت عمده محصول واحدهای طبقه بندی شده در آن طبقـه محسوب می شود. این شرط به این دلیل لازم است که کارگاه ها یا واحدهای مشابه بتوانند بـه نحـو یکـسان و بـا سـهولت بـر حـسب نـوع فعالیـت اقتـصادی، طبقه بندی شوند و واحدهایی که در یک طبقه معین قرار می گیرند تا آنجا که ممکن است به یکدیگر شبیه باشند.
• هر طبقه، واحدهایی را که بیشترین رده کالاها و خدمات مشخصه آن را تولید میکنند در خود جای داده است.

 کاربرد آیسیک

پیشنهاد می شود که کشورها اطلاعات را بر اساس ISIC یا بر اساس رده های قابـل تبـدیل بـه ISIC در زمینـه هـایی ماننـد تولید، اشتغال یا حساب های ملی طبقه بندی کنند. سازمان ملل و سایر نهادهای بین المللی نیز از این کدها برای داده های آماری خود استفاده می کنند.

در یک کلام  کاربرد آیسیک در سطح جهانی دستیابی به مقایسه پذیری بین المللی است که به کشور ها اجازه دسترسی به اطلاعات را می دهد.

کشورها بر اساس استفاده از آیسیک

با توجه به ارتباط طبقه بندی آیسیک و سیستم های طبقه بندی ملی کشورها می توان دو گروه از کشورها را جدا از هم در نظر گرفت:

اول کشورهای توسعه یافته که طبقه بندی های ملی خود را ایجاد کرده اند و طبقه بندی های بین المللی را به عنوان شاخه ای از طبقه بندی های ملی می بینند.

دوم کشورهای در حال توسعه که طبقه بندی های ملی خود را به گونه ای تنظیم می کنند که بر مبنای طبقه بندی بین المللی باشد. این کشورها فاقد زیربنای مورد نیاز برای

توسعه و حفظ طبقه بندی فعالیتی خود هستند و بـه همـین دلیـل ISIC را تقریباً بدون تغییر یا با تغییر جزئی، به عنوان طبقه بندی فعالیت ملی خود می پذیرند.